بیماری های نشیمنگاهی یکی از شایع ترین مشکلاتی بوده که بسیاری از افراد با آن مواجه می شوند، اما اغلب به دلایل مختلفی نسبت به آن بی توجهی می کنند. این بیماری ها که ناحیه مقعد و اطراف آن را درگیر کرده، علائم آزاردهنده ای مانند درد، خارش، خونریزی و تورم ایجاد می کنند. اما چه عواملی باعث بروز این بیماری ها می شوند و چگونه میتوان آنها را به موقع تشخیص و درمان کرد؟ در این مقاله به بررسی انواع بیماری نشیمنگاهی، علائم، روشهای پیشگیری و تشخیص این عارضه می پردازیم پس با ما همراه باشید.
بیماری نشیمنگاهی چیست؟
بیماری نشیمنگاهی همانطور که از نامش مشخص است، به ناحیه مقعد و اطراف آن مربوط بوده و با علائمی مانند درد، خونریزی، التهاب، خارش و ناراحتی در ناحیه نشیمنگاه همراه است. این مشکل ناشی از عواملی مانند یبوست مزمن، فشار زیاد در هنگام اجابت مزاج، عفونت ها یا آسیب های فیزیکی به ناحیه مقعد می باشد. در برخی موارد، این بیماری به صورت مزمن خواهد بود و نیاز به درمان های دارویی، تغییرات در رژیم غذایی یا حتی جراحی دارد.
انواع بیماری نشیمنگاهی
بیماری های نشیمنگاهی شامل طیف وسیعی از بیماری ها بوده که در ادامه برخی از رایج ترین و مهمترین آنها اشاره می نماییم:
هموروئید
بواسیر به تورم و التهاب رگ های خونی در ناحیه مقعد یا راست روده گفته می شود. این بیماری به صورت داخلی یا خارجی ایجاد می شود. علائم شایع این عارضه شامل خونریزی هنگام اجابت مزاج، درد و سوزش در ناحیه مقعد، خارش و احساس فشار در ناحیه مقعد است. لازم به ذکر است عواملی مانند یبوست مزمن، فشار زیاد در هنگام اجابت مزاج، بارداری و سبک زندگی بی تحرک منجر به بروز هموروئید می شوند.
شقاق مقعدی
شقاق مقعدی همان شکاف یا زخم دردناک در دیواره مقعد بوده که به دلیل فشار زیاد در هنگام اجابت مزاج، یبوست مزمن یا عبور مدفوع سخت ایجاد می شود. این زخم باعث درد شدید، خونریزی خفیف و سوزش هنگام اجابت مزاج می گردد. شقاق مقعدی با استفاده از داروهای مسکن، کرم های موضعی برای تسکین درد و بهبود زخم و تغییرات در رژیم غذایی برای پیشگیری از یبوست قابل درمان است.
بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع سرطان های دستگاه گوارش
آبسه مقعدی
آبسه مقعدی یک عفونت در ناحیه مقعد بوده که منجر به تشکیل یک حفره پر از چرک می شود. این عفونت به دلیل انسداد غدد مقعدی و تجمع باکتری ها در آن ناحیه ایجاد می شود. علائم این عارضه شامل درد شدید، تورم، قرمزی و احساس گرما در ناحیه مقعد است و در صورت عدم درمان، عفونت گسترش یافته و به فیستول مقعدی تبدیل می شود.
فیستول مقعدی
فیستول مقعدی یک اتصال غیر طبیعی بین مقعد یا راست روده و سطح پوست اطراف مقعد بوده که پس از یک آبسه مقعدی ایجاد می شود. این عارضه به علت عفونت های مکرر در غدد مقعدی و تجمع چرک در ناحیه مقعد رخ می دهد. علائم فیستول مقعدی شامل ترشحات چرکی، درد و التهاب در ناحیه مقعد و گاهی تب و ناراحتی در هنگام نشستن یا اجابت مزاج است.
زگیل مقعدی
زگیل مقعدی توده های کوچک و برجسته ای می باشد که در ناحیه مقعد به دلیل عفونت ویروسی بروز می کند. بهتر است بدانید این عفونت ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی است. زگیل های مقعدی به صورت تک یا گروهی در ناحیه مقعد ظاهر می شوند و در برخی موارد باعث درد، خارش، خونریزی یا ناراحتی هنگام اجابت مزاج می شوند.
کیست مویی
کیست مویی یا کیست کوکسیژیال، نوعی ضایعه پوستی بوده که در ناحیه پایین کمر، بالای مقعد شکل می گیرد. این کیست به دلیل تجمع مو، آلودگی و گاهی چربی در زیر پوست ایجاد می شود و به تدریج عفونت کرده و باعث درد، تورم و تشکیل یک حفره پر از چرک می گردد. این بیماری بیشتر در مردان و در سنین جوانی مشاهده می شود و علائم آن شامل درد، قرمزی، تورم و ترشحات چرکی است.
دلایل بروز بیماری های نشیمنگاهی
- در دوران بارداری فشار رحم بر نواحی مختلف بدن مانند ناحیه مقعد باعث بروز هموروئید و سایر مشکلات نشیمنگاهی می شود.
- مصرف غذاهای کم فیبر و رژیم غذایی نامناسب باعث یبوست و در نتیجه بروز مشکلاتی مانند شقاق مقعدی و هموروئید می گردد.
- رعایت نکردن بهداشت مقعد و ناحیه تناسلی باعث بروز عفونت ها و مشکلات پوستی مانند فیستول مقعدی و کیست مویی می شود.
- فشار زیاد هنگام اجابت مزاج به رگ های خونی در ناحیه مقعد آسیب می زند و باعث بروز بواسیر، شقاق مقعدی یا حتی فیستول می گردد.
- عفونت های باکتریایی یا ویروسی باعث بروز آبسه یا فیستول مقعدی می شوند. همچنین عفونت های مقعدی به طور مستقیم باعث ایجاد کیست یا آبسه می شوند.
- نشستن طولانی مدت به خصوص در شرایطی که فرد فعالیت بدنی کمی دارد، فشار را بر ناحیه مقعد افزایش داده و منجر به بروز مشکلاتی همچون هموروئید می شود.
- فشار اضافی ناشی از چاقی به رگ های مقعد و راست روده باعث بروز بیماری های نشیمنگاهی می شود. به خصوص این عارضه بیشتر در افرادی که فعالیت بدنی کافی ندارند، مشاهده می شود.
بیشتر بخوانید: اختلالات کف لگن چیست؟
علائم ابتلا به بیماری نشیمنگاهی
علائم ابتلا به بیماری های مقعدی به نوع بیماری بستگی دارد، به همین دلیل این علائم در بدن هر فرد متفاوت است. برخی از علائم مشترک این عارضه به شرح زیر است:
- خارش و سوزش در ناحیه
- تورم و التهاب در ناحیه مقعد
- خونریزی هنگام اجابت مزاج
- درد و ناراحتی در ناحیه مقعد
- ترشحات غیر طبیعی و چرکی
- وجود توده یا برآمدگی در اطراف مقعد
بیشتر بخوانید: درمان بیماری های نشیمنگاهی با لیزر
روشهای پیشگیری از بیماری های مقعدی
- فشار زیاد در هنگام دفع مدفوع سبب ایجاد هموروئید و شقاق مقعدی می شود. بنابراین، اجابت مزاج را بدون عجله و فشار انجام دهید.
- مصرف غذاهای غنی از فیبر و کاهش مصرف غذاهای چرب و پرادویه به جلوگیری از یبوست و مشکلات مرتبط با مقعد کمک می کند.
- با پرهیز از تماس با افراد مبتلا به عفونت های مقعدی و رعایت بهداشت در هنگام رابطه جنسی، میتوانید از ابتلا به بسیاری از بیماری های مقعدی پیشگیری نمایید.
- چاقی فشار زیادی به ناحیه مقعد وارد می کند و منجر به بروز هموروئید و سایر بیماری ها می شود. بنابراین حفظ وزن مناسب از طریق تغذیه سالم و ورزش به پیشگیری این عارضه کمک می کند.
- تمیز نگه داشتن ناحیه مقعد بعد از اجابت مزاج از اهمیت زیادی برخوردار است. استفاده از دستمال توالت نرم و مرطوب یا شستشوی ملایم ناحیه با آب از عفونت ها و تحریکات پوستی جلوگیری می کند.
- یبوست یکی از عوامل اصلی بروز بیماری های مقعدی است. برای جلوگیری از این عارضه، مصرف مواد غذایی غنی از فیبر مانند میوه ها، سبزیجات و غلات کامل را افزایش دهید. همچنین نوشیدن مقدار زیادی آب و فعالیت بدنی منظم نیز تاثیر بسزایی در درمان این عارضه دارد.
بیشتر بخوانید: سرطان رکتوم چیست؟
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، بیماری های مقعدی مانند بواسیر، شقاق، فیستول و کیست مویی از جمله مشکلات شایع ناحیه مقعد می باشد. این بیماری ها در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع منجر به بروز عوارض جدی تری می شوند. در این زمینه، مراجعه به پزشکان متخصص و با تجربه نقش بسزایی در تشخیص دقیق و درمان موثر دارد. یکی از پزشکان برجسته در این حوزه، دکتر محمدرضا هاشم پور بوده که با داشتن فلوشیپ فوق تخصصی جراحی کولورکتال و لاپاراسکوپی پیشرفته به عنوان یکی از بهترین جراحان کولورکتال در تهران شناخته شده است.